IN HET VELD – De olifanten van Chobe National Park
De Toyota landcruiser, waarmee we vanuit Maun, Botswana vertrokken naar Chobe National Park is zeker veertig jaar oud. Na een intensieve week plannen met een team hebben we nu een relaxte reis terug, wild kijken in Savuti en Chobe National Park.
In opdracht van UNDP ontwikkelen we in 2016 een managementplan voor Chobe district. Chobe National Park is een van de beroemdste van zuidelijk Afrika, met leeuwen, giraffen, zebra’s, buffels, enzovoorts. Om het park liggen dorpen en beroemde safarikampen. Botswana heeft met 130.000 olifanten de grootste dichtheid in Afrika! Dat geeft een enorme druk op de bossen langs de rivier.
Sinds ik hier werkte rond 1990 is de olifantenpopulatie zeker verdrievoudigd, de bossen zijn nagenoeg verdwenen. In het droge seizoen trekken dagelijks duizenden olifanten naar de Chobe rivier om te drinken. Collega Elmar en ik wonen een vijftal ‘kgotla’ vergaderingen bij, dorpsbijeenkomsten waar iedereen zijn ideeën en zorgen uit. Toerisme? Wat brengt dat, de witten wonen in dure safarikampen. De dorpen krijgen niets, de kinderen hebben geen goede opleiding om daar te werken. Akkers worden in een nacht verwoest door kuddes olifanten, regelmatig worden mensen vertrapt. Bij de waterput maken we een praatje met een paar mensen. Een man wijst op zijn hut aan de rand van het dorp: als zijn dochter naar huis wil moet hij haar rijden, tegen de avond kunnen ieder moment olifanten door het dorp lopen.
Het plan schrijven we met onderzoekers van het Okavango Research Centre. Bij aankomst zijn er ‘wat problemen’ met het bestuur van de universiteit, zegt de directeur. Op zondag arriveert ons team uit Nederland en Zuid- Afrika in Maun. Maandagochtend wachten we op de ORC-staf, maar niemand verschijnt. Het bestuur blijkt geen toestemming te geven om mee te werken. Daar zitten we met ons team van vijf mensen. Na wat rondbellen organiseren we dezelfde dag vijf lokale consultants die mee kunnen doen. Zo beginnen we dinsdag aan het planningsproces: brainstormen met veel kaarten, groepjes die deelplannen schetsen en per deelgebied de hoofdlijnen uitwerken. We stellen twintig planningszones voor, elk met een eigen doelstelling voor natuurbeheer, toerisme, bosreservaat, of landbouw. Ook aanbevelingen voor toerisme, scholing van jongeren in de streek en maatregelen om het wildconflict aan te pakken.
In Botswana heerst nu een grote droogte. In Nederland spreken organisaties als WWF er in het nieuws schande van dat Botswana kleine aantallen olifanten laat afschieten. Al houd ik niet van jacht: ik vind het heel begrijpelijk met deze olifantenexplosie. Botswana heeft wel 40% beschermd gebied. Door goed beleid gaan ze aan hun succes ten onder. De inkomsten van de jacht dragen bij aan natuurbescherming. President Masisi van Botswana dreigde onlangs 20.000 olifanten naar Duitsland te sturen, en na protesten van Sunak 10.000 olifanten naar Hyde Park. Terecht. Wij redden het nog niet eens om met 100 wolven goed samen te leven. Nee, dan 130.000 olifanten in je dorp of akker…
THEO VAN DER SLUIS
Lees ook het artikel ‘De lusten en de lasten’, uit Wageningen World 2017 (4) via edepot.wur.nl/430194
